(Những thách đố mới của thời đại trong việc giáo dục con cái.)
“Cá không ăn muối cá ươn
Con cãi cha mẹ trăm đường con
hư”
Trong nền văn hóa truyền
thống đạo đức của Việt Nam, nét giáo dục vẫn luôn là điểm nổi bật ưu tiên
hàng đầu và cũng đã ăn sâu vào những câu ca dao tục ngữ hầu lưu truyền cho
con cháu các thế hệ mai sau những bài học mang giá trị đạo đức, luân lý.
Trải qua từng thời gian cùng tiến bước theo trào lưu văn minh tiến bộ của
xã hội thì nét giáo dục cũng mang một sắc thái mới để phù hợp với tâm lý,
tình cảm và môi trường xã hội hầu thích ứng với thời đại. Nhưng ngày nay,
nét đạo đức truyền thống đó đang có nguy cơ biến mất trong các gia đình, đã
tạo nên sự rạn nứt trong các mối tương quan.
Trong bối cảnh xã hội của
thời hiện đại văn minh tiến bộ, các trào lưu văn hóa mở rộng nối kết con
người trên khắp thế giới gần gũi nhau hơn, những luồng gió mới lành mạnh
được giao lưu, học hỏi, đồng thời cả những luồng gió độc cũng lợi dụng ùa
vào. Chính vì thiếu cảnh giác, không phân biệt đâu là tốt, đâu là xấu, đâu
là lợi, đâu là hại đã làm cho đời sống của nhiều cá nhân và gia đình đã và
đang phải đối đầu với những vấn nạn phức tạp. Đặc biệt là vấn đề về giáo
dục. Giới trẻ ngày nay đang chơi vơi trước những nhu cầu cuộc sống, các bậc
phụ huynh đang phải đối diện và gánh chịu sức ép nặng nề
trong việc giáo dục con cái. Và nhất là đối với các gia đình Kitô giáo việc
giáo dục con cái trong đời sống đức tin đang là một thách đố nghiêm trọng
cho các bậc làm cha mẹ.
Thiên Chúa còn ngự trị trong gia đình ta, ngự trị
trong từng tâm hồn của mỗi bậc làm cha làm mẹ trong việc giáo dục con cái,
ngự trị trong tâm hồn của những người trẻ Kitô giáo ngày nay hay không? Đó
chính là nỗi băn khoăn, ưu tư của các Nhà Giáo Dục Kitô Giáo và của những
người có trách nhiệm trong Giáo Hội.
Trước nỗi thao
thức, ưu tư đó, ngày 25.09.2010 vừa qua Lm. FX. Nguyễn Minh Thiệu, Dòng
Donbosco đã đến chia sẻ với
hơn 100 tham dự viên trong Chương Trình
Chuyên Đề Chiều Thứ Bảy tại TTMV - TGP Sài Gòn với đề tài: “NHỮNG THÁCH ĐỐ MỚI CỦA THỜI ĐẠI
TRONG VIỆC GIÁO DỤC CON CÁI”.
Giáo dục trong tầm
nhìn Kitô giáo. Khán giả đã đưa ra một số điều khó khăn, cản trở nhất của
các bậc phụ huynh liên quan đến việc giáo dục con trẻ đã làm cho các cha mẹ
lo lắng và sợ hãi nhất, là cảm thấy mình lỗi thời, không hiểu tâm lý giới
trẻ, không hiểu tâm lý của từng lứa tuổi, khó giáo dục về giới tính, không
đủ kiến thức để hiểu con cái, khó thuyết phục, bị ảnh hưởng môi trường bên
ngoài và về sự tiến bộ truyền thông ngày nay.. v ...v...
Những khó khăn mà
khán giả đưa ra hầu hết thuộc về vấn đề dạy dỗ nhưng chưa thấy nói đến khó
khăn về việc nuôi con.
Lm. FX. Nguyễn Minh Thiệu, chia sẻ:
Đức Giáo Hoàng
Bênêdictô đã nhấn mạnh rằng “Không
nên coi nhẹ ảnh hưởng của nền văn hóa duy tương đối, nhiều khi thiếu các
giá trị, nó đang xâm nhập cung
thánh của gia đình, đột
nhập vào lãnh vực giáo dục, và các môi trường khác của xã hội, làm ô nhiễm
chúng, lèo lái các lương
tâm con người, nhất là người trẻ”. (Sứ
Điệp Gửi Bộ Truyền Giáo Của Đức Giáo Hoàng, 16-11-2009).
Đức Giáo Hoàng đã
dùng một cách trân trọng và rất là thiêng liêng từ cung thánhcủa gia đình, mà
ngài đã xác định và đặt tên cho gia đình, đây chỉ là một khía cạnh mà ngài
đưa ra. Trên khắp thế giới cái duy tương đối đang đang làm xáo trộn, làm
tục hóa thế giới.
Lời cảnh báo đó
nhắc chúng ta, những bậc phụ huynh, những nhà giáo dục thời đại, cần phải
cảnh tỉnh và cần có khả năng để nhìn nhận, đánh giá những vấn đề của nền
văn hoá đương đại với nhiều quan niệm sống khác nhau đang tác động mạnh mẽ
trên đời sống gia đình, nhất là trong việc giáo dục con cái. Nhìn vào trực
tiếp những luồng tư tưởng đang ảnh hưởng đến gia đình. Đối diện với những
thách đố mới của thời đại, chúng ta cần phải tìm ra những giải pháp thiết
thực và hiệu quả nhất trong việc chăm
sóc, bảo vệ, giáo dục và thăng tiến cách toàn diện con em của mình.
Ta cần xác định
chiều rộng của vấn đề, thăng tiến toàn diện con người không chỉ có việc ăn
uống ngủ nghỉ, học hành, bằng cấp mà còn cả niềm tin, tình yêu, hy vọng, lý
tưởng sống, lẽ sống, hướng sống, cả việc đánh giá về vấn đề đạo đức trong
cuộc sống như thế nào. Đây là điều mà ta cần xác định chiều rộng của nó,
lúc đó ta mới phần tích được bối cảnh của nó. Như một bác sĩ cần tìm
ra nguyên nhân dẫn đến căn bệnh một cách chuẩn xác, nếu chuẩn đoán sai sẽ
đưa thuốc sai, mà đưa thuốc sai, thì bệnh nặng hơn hoặc lờn thuốc hoặc bệnh
nhân sẽ chết.
Đây là một vần đề
rất lớn không chỉ dành cho chúng ta là bậc làm cha mẹ mà dành cho cả các
nhà lãnh đạo Giáo Hội và Xã Hội.
Hãy cứu lấy giới
trẻ trước khi quá muộn. Đó là lời hiệu triệu các bậc phụ huynh và các Nhà
Giáo Dục phải khiêm nhường để nhìn lại mình trong tư cách và nỗ lực lo cho
công việc giáo dục, đồng thời phải can đảm và dấn thân hết mình cho công
việc giáo dục với một con tim không phân chia và không mệt mỏi.
I) CÔNG VIỆC GIÁO DỤC
TRƯỚC NHỮNG THÁCH ĐỐ MỚI.
a. Đồng tiền và môi
trường giáo dục:
Đồng tiền đang
chiếm một vị trí rât lớn và quan trọng trong cuộc sống của con người, ngay
cả trong văn hóa VN “đồng
tên liền khúc ruột, có tiến mua tiên cũng được”.Đồng tiền đã đi vào
trong gia đình môi trường lành mạnh là căn bản của cái nôi của sự sống.
Đồng tiền đi vào trong Gia Đình:
Vì khó khăn về
tiền bạc làm cho nhiều gia đình hạn chế sinh con vì không có khả năng nuôi.
Điều này diễn tả cụ thể việc sinh con không còn là kết quả của tình yêu mà
kết cục của đồng tiền nó đã đi vào não trạng của cả hai vợ chồng. Dạy con
cũng thế, người nào làm ra tiền quyết định trong gia đình, điều khiển mọi
việc trong gia đình. Con cái về thăm cha mẹ chỉ vì xin tiền chứ không phải
vấn đề tình cảm. Chọn lựa nghề nghiệp cho con cái, chọn nghề nào “hot”,
nghề nào làm ra tiền nhiều.
§ Có nhiều trường hợp con cái vào đại
học không được chọn lựa theo ý mình mà phải theo ý của cha mẹ, phải theo
ngành nghề mà cha mẹ chọn, ảnh hưởng tâm lý người con đó rất đau khổ vì
không còn biết mình là ai?
Đồng tiền là đảo
lộn các giá trị khác của đời sống, ông bà, cha mẹ, anh chị em họ hàng đều
đứng đàng sau đồng tiền, vì đồng tiên mà chém giết, hành hạ, sỉ vả, trừ khử
nhau. Đồng tiền đã ảnh hưởng đến ngay trong môi trường an toàn lành mạnh
nhất của người trẻ là gia đình. Các bậc cha mẹ cần phải ý thức đúng giá trị
của đồng tiền và giáo dục sử dụng đồng tiền cho chính đáng nơi mọi thành
phần của gia đình.
Đồng tiền đi vào trong Nhà Trường:
Tình trạng “trường
chạy trường” vào mỗi đầu năm học, giáo dục chạy theo thành tích, bằng thật
người giả, trục lợi trong giáo dục, mất phương hướng đào đạo, cải cách liên
tục và kéo dài, mỗi lần in sách cho hơn 20 triệu cho học sinh trên toàn
quốc thì tốn kém và gây ra nhiều tệ nạn. Đó cũng là nguyên nhân tại sao
ngày nay anh chị không để sách lại cho em học như ngày trước. Chính vì cải
cách liên tục mà cha mẹ và anh chị không thể dạy toán cho con em được,
không biết đánh vần làm sao nữa. Chưa nói đến còn bao nhiêu tệ nạn xảy ra
trong trường. Vì đồng tiền mà thầy cô bán cả lương tâm, cả danh dự, chuyện
dạy thêm, dạy kèm đã gây nhiều nhức nhối. Chuyện ra trường, chuyện tốt
nghiệp muốn đậu cao cũng phải tiền, hay khi xin việc vào bệnh viện hay vào
các trường học cũng phải tiền. Chính vì những tiêu cực đó trong giáo dục mà
giới trẻ ngày nay đã tiếp nhận, nó đã trở thành một thông lệ đến nỗi người
ta không còn cảm thấy e ngại, dè dặt khi đặt vấn đề “thủ tục đầu tiên”
trong mọi công việc, thì khi người trẻ đi làm, họ sẽ phải tìm cách lấy lại
những gì mà họ đã phải “chi ra” cũng là điều dễ hiểu.
Bởi thế trong dư
luận có câu: “ Lương tâm
thua lương tháng, lương tháng thua lương lậu”, chính vì đồng tiền mà người ta
không xác định đâu là cái quan trọng nhất trong nền giáo dục, đâu là cái
giá phải hy sinh, can đảm phải gạt bỏ, của những kẻ ham lợi nhuận không lồ.
Đạo đức bị coi nhẹ, kiến thức không thực tiễn, giáo dục không toàn diện,
sinh viên không có khả năng làm công việc chuyên môn, hoặc phải đi làm các
công việc khác. Do bởi trường giả, thầy giả, bằng cấp giả, rồi học cũng giả
luôn. Đó là hậu quả của đồng tiến đã làm thoái hóa, ăn sâu sâu vào trong
giáo dục Nhà Trường
Đồng tiền đi vào trong Xã Hội.
Ngày nay người ta
xử lý mọi sự bằng tiền, cán chết người cũng giải quyết bằng tiền, trắng
thành đen, đen thành trắng, đồng tiền đã trở thành cán cân công lý, báo chí
cũng đã đăng tải rất nhiều tình trạng tham nhũng, chuyện rút ruộc công
trình, chuyện đinh tặc, và cả vấn đề trồng rau và các loại cây ăn trái. Vì
ham lợi nhuận mà ngừơi ta đã sử dụng các loại thuốc kích thích tăng trưởng
chỉ sau một đêm có thể đem bán cho người tiêu dùng, như rau cần, rau bí xịt
loại thuốc kéo ngọn tăng trưởng rất nhanh, xịt thuốc để giữ tươi xanh, kể
cả trái cây sầu riêng, bơ, chuối xịt thuốc cho mau chín, tươi lâu … Dân
chúng đang sống và tiêu thụ cả một môi trường thuốc độc. Vì đồng tiền người
ta chấp nhận lương tâm mù mờ để đạt được mục đích của mình.
Về xã hội tất cả
chỉ vì lợi nhuận, chương trình quảng cáo, khuyến mãi chỉ vì lợi nhuận,
chuyện chống game online không thực tiễn chỉ vì lợi nhuận quá lớn. Đống
tiền thu từ game online lên đến hằng trăm triệu đôla/ 1 năm.
§ Nước Nhật là nước văn mình sản xuất
rất nhiều game online bán cho thế giới, khi họ biết game online ảnh hưởng
đến con cái họ ngay lập tức trên toàn quốc cắt bỏ hết không cho kinh doanh
game online nữa. Khi họ thấy TV làm ảnh hưởng đến trẻ thơ khi vừa bập bẹ
nói đã biết đọc câu quảng cáo trước khi nói tiếng “Mẹ ơi”, họ đã đẩy TV ra
khỏi nhà ngay không chần chờ, không lý luận, họ phải can đảm và mạnh mẽ để
cứu con người hơn đồ vật.
b) Thách đố trong Văn Hóa Truyền
Thông và Đời Sống Gia Đình
Quảng cáo đã tạo
nhu cầu giả tạo cho người tiêu dùng, như quảng cáo “sữa” chẳng hạn, cha mẹ
sợ con mình thế nọ, thế kia, sợ con mình không thông minh, không phát triển
…Bệnh shopping tạo một nhu cầu giả tạo cho khách hàng, đi xem giảm giá… tạo
cảm giác rẻ, đánh lừa khách hàng ghiền mua sắm, đánh lừa làm xáo trộn các
giá trị. Phim ảnh bạo lực, khiêu dâm, hưởng thụ, thực tại ảo, đánh lừa cảm
xúc hay giác quan khán giả…dàn dựng một chiều… tạo cảm giác ảo cho giới trẻ
một lối sống giả tạo. TV là một ông thầy đen (đa văn hoá, không phân biệt
lứa tuổi, một chiều), là vị khách không mời mà đến (có mặt ở mọi nơi, mọi lúc
trong nhà)… dạy cho giới trẻ lối sống hưởng thụ. Điện thoại di động đang
thành nhu cầu (lệ thuộc mới), tách người trẻ khỏi mối tương quan với các
thành viên trong gia đình, có nhiều nguy cơ bị lừa đảo, tốn tiền, mất giờ
và khó kiểm soát hơn. Phá hoại gia đình, làm nhiều gia đình tan nát tạo ra
những thông tin giả tạo, giải quyết mọi việc qua điện thoại, vợ chồng, cha
mẹ con cái không cần phải gặp nhau. Điện thoại phá vỡ mọi tương quan trong
gia đình, vì người ta dùng điện thoại để giải quyết tất cả mọi chuyện.
Game online một
thế giới mới, một không gian vô định, làm thay đổi lối suy nghĩ và biến đổi
nhân cách con người… học sinh, sinh viên không thể tập trung học hành, vì
thấy mình thoải mái, tự do và là mình hơn qua các nhân vật ảo trong game.
Từ thế giới ảo này, người chơi tự tạo cho mình một nhân cách mới, một không
gian riêng, một tương quan với nhân vật mình tạo nên, từ đó, game thủ không
còn muốn hay thấy hứng thú khi tương quan với những con người thật, ngay cả
những người thân trong gia đình. Nhất là các chuẩn mực đạo đức của những
con nghiện game này sẽ mất hoặc lệch lạc, khó có thể chữa lành.
Hơn 10 triệu người
VN hiện nay sử dụng Internet để chat và chơi game online. Tình trạng nghiện
game online nơi giới trẻ khiến các gia đình đang khủng hoảng, xã hội đang
đau đầu, mà chưa có giải pháp cho vấn đề này cách thiết thực và hiệu quả.
c) Hiện tượng “Cậu Ấm – Cô Chiêu”
Một số vần đề được
đưa ra:
§ Cấu trúc gia đình từ 1 đến 2 con có
thực là hoàn hảo không?
§ Từ đó vấn đề của tiền bạc có giải quyết
được vấn đề giáo dục con người hay không?
§ Ngày nay theo đúng tiêu chuẩn từ
1-2 con thì thực sự có dễ dạy không?
§ Phương tiện đầy đủ, tiền bạc không
thiếu nhưng nuôi con có dễ hơn xưa không?
§ Mối tương quan trong gia đình có
gần gũi, bền chặt và nồng ấm hơn xưa không?
§ Sự hy sinh vất vả của cha mẹ có
được con cái nhận ra dễ dàng không?
Hiện tượng con
một, con nhà giàu, vì ít con nên con cái được nuông chiều, quen thói đời
hỏi kẻ khác, tự quy về mình, lối sống ích kỷ, đòi hỏi, sống không có trách
nhiệm với mình và người khác. Khi con cái được nuông chiều quá mức. Từ đó
nhiều trẻ không có khả năng tự lo cho mình. Trường hợp cha mẹ chỉ lo kiếm
tiền thiếu quan tâm, con cái được tự do không có người quan tâm giáo dục,
trẻ dễ tiêm nhiễm nhiều thói hư tật xấu, mà báo chí cũng đã nói rất nhiều
đến những tiêu cực của hiện tượng “cậu ấm, cô chiêu” này.
Gia đình và xã hội
giàu có, giới trẻ cô đơn nhiều, bị áp lực nhiều mặt, thiếu khả năng tự
quản, tự rèn luyện, tự chế,…
Cuộc điều tra về
giới trẻ tuổi từ 14 đến 25 tại 63 tỉnh thành cho thấy, giới trẻ ngày
nay có điều kiện sống tốt hơn nhiều độ tuổi cách đây 5 năm, song
mức độ buồn chán cũng tăng lên đáng kể. (Vietnamnet, Thứ Tư,
09/06/2010)
Khảo sát riêng về "sự buồn chán và dồn
nén"trong giới trẻ. Trạng thái này được đánh giá qua sự trải
nghiệm bản thân như buồn chán, thấy vô giá trị, thất vọng, muốn tự tử.
Giới nữ (77,9%) và thanh thiếu niên
thành thị (78,9%) có tỷ lệ buồn chán nhiều hơn, các đối tượng ngược
lại (phe tóc ngắn là 68,4% và giới trẻ nông thôn 71%).
Kết quả cũng cho thấy, 73,1% từng
có cảm giác buồn chán; 27,6% từng "rất buồn", thấy mình vô tích
sự đến nỗi không muốn hoạt động như bình thường. Có tới 21,3% từng thất
vọng hoàn toàn về tương lai và 4,1% nảy sinh ý nghĩ tự tử.
PGS.TS Vũ Mạnh Lợi cho hay,
so với 5 năm trước đó, tỷ lệ thanh thiếu niên trải qua cảm giác buồn chán
đã tăng lên, từ 32% đến 73%.
“Cậu ấm, cô chiêu” đi thi
 Khác với nhiều bạn bè cùng lớp phải
tất tả tay xách nách mang đồ đạc lên Hà Nội cách ngày thi cả tuần để tìm
nhà và tìm đường đến địa điểm thi. Thương (tên cô gái) thảnh thơi ngồi trên
chiếc Audi - Q7 sáng loáng với một tài xế kiêm vệ sĩ riêng. Ngoài ra, còn
có một người giúp việc chuyên lo chuyện ăn uống, cơm nước cho "tiểu thư".
Thương lên Hà Nội trước ngày thi 2 ngày để thăm thú Thủ đô đồng thời mua
sắm quần áo khỏi phải mang quần áo ở nhà cho... vất vả. Chỗ ở của "cô
chiêu” này đã được bố mẹ đặt trước một phòng tại khách sạn 5 Sao có tiếng ở
Hà Thành.
Hiện tượng có nhiều phụ huynh cuối
năm đưa tiền cho cô giáo để thưởng cho con mình cho nó khỏi xấu hổ, dù con
mình học không tốt.
Vậy khi những “cậu ấm, cô chiêu” đến tuổi lập gia đình thì
thế nào?
d) Hiện tượng nói dối cha mẹ.
Những thông tin trên được công bố
tại Hội thảo “Giáo dục đạo đức cho học sinh, sinh viên ở nước ta hiện nay -
Thực trạng và Giải pháp” do Hội Khoa học Tâm lý - Giáo dục Việt Nam được tổ
chức tại Đồng Nai(8/2008), cho thấy những tệ nạn trong học sinh-sinh viên: tỷ lệ quay cóp, có
tới 8% học sinh tiểu học đã biết... quay cóp. Con số này lên đến bậc THCS
đã nhảy vọt thành 55%, THPT là 60% và đến bậc ĐH, CĐ đã thành 69%.
Cũng ở bậc Tiểu học, đã có tới 22%
“sinh viên đại học chữ to” biết... nói dối cha mẹ, còn
ở bậc THCS và THPT thì có tới 50% và 64% học sinh “lừa cha dối mẹ”. Và ở
bậc ĐH, CĐ có đến hơn 80% sinh viên sẵn sàng nói dối để qua mặt phụ huynh.
Trong xã hội đang
lan tràn tư tưởng “nói dối
mới sống được chứ”. Nguy
hiểm của thói nói dối là mất ý thức về “tội” nói dối. Và nói dối trong mọi vấn
đề của cuộc sống. Người lớn đôi lúc đã vô tình dạy trẻ nói dối hay nói dối
trước mặt trẻ. Nên biết rằng một đứa trẻ không thật thà thì không thể giáo
dục nên tốt được.
e) Những khoảng cách mới.
Khoảng cách tâm lý
theo lứa tuổi: sự khác biệt về
tâm lý lứa tuổi, ông bà và cha mẹ có khoảng cách về tuổi tác xa hơn trước,
nhận thức của con người thế hệ hiện đại khá khác biệt với thế hệ trước.
Khoảng cách về
kiến thức văn hóa và kiến thức sư phạm
§ Cha mẹ, anh chị không thể dạy cho
con em vì những cuộc cải cách giáo dục: cách làm toán, cách đánh vần, ngoại
ngữ,…
§ Thời gian và phương pháp sư phạm
không có…
Khoảng cách về văn
hoá truyền thông: internet, ĐTDĐ
§ Một hiện tượng loại trừ mới xảy ra
giữa người lớn và thế hệ trẻ trong văn hóa kỹ thuật số.
§ Người lớn không biết hay không theo
kịp với những đổi thay của các dụng cụ truyền thông mới…
§ Khả năng sử dụng không có nên nhận
thức hay đánh giá về nội dung thông tin cũng khó thấu đạt…
f) Hiện tượng Tôn Giáo bị coi nhẹ
hay loại trừ ra khỏi giáo dục
Hiện tượng không
sống đạo, sợ liên lụy về đạo, bỏ đạo không dám làm chứng cho đạo, coi nhẹ
hay loại trừ tôn giáo. Không chỉ xã hội đã và đang loại bỏ tôn giáo ra khỏi
nhà trường và coi nhẹ, mà cả môi trường gia đình, tôn giáo đang bị xếp vào
hàng cổ hay bậc thang thấp, đứng sau chỗ thăng tiến vị trí trong xã hội của
cha mẹ. Cụ thể, việc học văn hóa luôn là ưu tiên số một. Khi nào rảnh thì
mới đến nhà thờ. Các gia đình đầu tư thời gian, tài chính cho việc học hành
của con em hơn là thời gian dành cho vấn đề đạo đức.
Trong bối cảnh xã
hội như vậy, các gia đình công giáo cũng đang bị ảnh hưởng với lối sống tục
hóa cách mạnh mẽ, coi hẹ, hạ thấp đức tin, thì cũng coi nhẹ các giá trị
thiêng liêng khác, chẳng hạn như khế ước hôn nhân chỉ là một giao kèo, ký
hợp đồng không hơn không kém, nên chuyện ngoại tình trở nên phổ biến ngoài
xã hội, nếu có tội thì đi xưng tội là xong, coi tòa giải tội như là một nơi
xả Stress. Các giá trị tâm linh bị hạ thấp.
§ Có một người vợ gặp tình trạng căng
thẳng, chồng ngoại tình, trước sóng gió gia đình bối rối khủng hoảng tâm lý
lẫn tâm linh, Hồi nhỏ còn biết đọc kinh nhưng từ khi lập gia đình, thành
công ngoài xã hội, không còn đọc kinh nữa, giờ đây gia đình gặp sóng gió
không biết cách tổ chức cho các con đọc kinh trong gia đình để hầu mong nhờ
lời kinh đánh thức, lôi kéo người chồng về với gia đình.
§ Có một nữ tu rất giỏi làm hiệu
trưởng 10 năm, nhưng một ngày kia trong xứ số tân tòng rất đông, cộng đoàn
cần Sr dạy dùm một lớp giáo lý nhưng không dạy được, vì Sr đã quên rồi, về
chuyên môn thì giỏi nhưng quên lãng những cái đụng đến bản chất của người
tu sĩ, cứ tưởng làm việc trong giáo dục thì lý tưởng ơn gọi của mình vẫn
còn đó, nhưng nếu mình không biết ý thức và thánh hóa công việc đó thì ta
chỉ đang làm công tác xã hội đơn thuần mà thôi.
§ Có những người làm việc trong Hội
Đồng Giáo Xứ công việc xem ra đạo đức, nhưng thực chất tính cách chỉ là
công tác xã hội, vì chỉ lo tìm cho mình một chỗ đứng, thái độ và đời sống
nội tâm của mình không thăng tiến, chỉ tranh giành vị trí, đến một lúc nào
đó bị hụt hẫng, lúc đó mới toát ra, không cứu lấy bản thân và gia đình cũng
sụp đổ, vì đức tin không thăng tiến, sống đạo không chân thật.
§ Nội dung giáo lý không được tiếp
nhận chân thành, không có lòng yêu mến mà đi học giáo lý. Trẻ em chỉ học
giáo lý để được Rước Lễ lần đầu và Thêm sức. Việc học giáo lý hay tham dự
các buổi đạo đức, phụng vụ với thái độ đối phó hay giải toả tâm lý mà thôi.
§ Thái độ duy vật len vào trong đời
sống đạo, rất thực dụng, ngay cả việc cầu nguyện chỉ toàn là XIN , xin
trúng số, xin xây nhà, xin sắm xe …..tất cả đều xin toàn về vật chất.
Thiên Chúa là một nhân vật do họ nghĩ ra, Thiên Chúa phải như thế này thế kia
mới là Thiên Chúa …..
Chính vì nội dung
giáo lý không được tiếp nhận cách chân thành. Lời Chúa không được đón nhận
cách xác tín. Hậu quả là đức tin mỗi ngày một suy yếu.
Một triết gia Trung Quốc đã từng nói:
§ “Một đất nước mà không có tôn giáo
là một đất nước đáng buồn; một con người mà không có tôn giáo là một con
người đáng sợ”.
Bởi vì không có
việc gì mà họ không dám làm, làm tất cả mọi sự trên đời này chỉ để đạt mục
đích, sống chỉ để hưởng thụ vì thế chà đạp lên những giá trị thiêng liêng của
đời sống con người.
Từ đây, ta sẽ thấy
những cuộc khủng hoảng các giá trị trong đời sống xã hội và gia đình mà
không có lối thoát. Con cái bất hiếu, vợ chồng ly dị, cha mẹ, anh chị em
chém giết nhau …. Những cuộc đời trượt dốc mà không có điểm dừng, những
chao đảo trong cuộc sống mà không có điểm tựa.
ĐHY đã nói: “còn đức tin là còn tất cả mất
đức tin là mất hết tất cả”
g) Hiện tượng bạo lực học đường gia
tăng.
Hậu quả bạo lực
học đường gia tăng không kềm chế được ngày xưa trường học là nơi an toàn
sau gia đình cho con em của mình, nhưng ngày nay nhà trường không còn là
nơi an toàn nữa.
Vài hiện tượng mới xảy ra trong xã hội:
Hội thảo chuyên đề
Phòng chống bạo lực trong học đường do Sở GD-ĐT TP.HCM tổ chức vào chiều
9/4/2010: Nhiều đại biểu tham dự Hội thảo này là các GV, trợ lí thanh niên
của các trường THCS, THPT trong TP cũng đồng tình rằng, việc dạy
chữ nặng hơn dạy người, môi
trường sư phạm chưa đảm bảo, GV
chưa gương mẫu, thiếu nghiêm túc và công bằng.... đang ngày càng
ảnh hưởng xấu đến tính cách và tâm hồn thanh thiếu niên, những người chủ
tương lai của đất nước.
Về các giải pháp phòng chống bạo lực trong HS, người đứng đầu ngành GD-ĐT
TP.HCM kiến nghị: Cần tuyệt đối nghiêm cấm các loại trò chơi có tính bạo
lực xuất hiện ra ngoài XH, xây dựng cơ chế phối hợp hoạt động chặt chẽ giữa
3 môi trường GD là nhà trường – gia đình – xã hội, tăng cường và phát huy
hơn nữa vai trò của các tổ chức đoàn thể để đẩy mạnh, cổ vũ và tuyên truyền
lối sống đẹp của thanh niên, kiên quyết lên án các hành vi bạo lực trong
môi trường học đường…
Chị Quỳnh Nga đã khẳng định trong
hội nghị:
§ “Một gia đình hạnh
phúc, một XH thịnh vượng là một gia đình, một XH mà ở đó giá trị con người
cần phải đặt lên hàng cao nhất…”
h) Mái ấm gia đình đang có nhiều
rạn nứt và đổ vỡ: Tình trạng Ly dị,
ngoại tình, bạo lực, bất hiếu ngày càng gia tăng.
Những câu chuyện bất hiếu mới xảy
ra như:
§ Chấn động vụ con
trai đổ nước sôi lên mẹ già 83 tuổi (tại Quảng Trạch, Quảng Bình,
Theo báo Pháp Luật Việt Nam,
16/09/2010)
§ Mẹ liệt sỹ 96 tuổi
bị con trai hành hạ dã man, (tại Dòng Yến Vỹ (Mỹ Đức – Hà Nội), theo Tuổi Trẻ Thủ Đô,
04/09/2010)
Bạo lực gia đình:
§ Một người mẹ cầm tờ báo đọc về bản án tử hình tòa tuyên cho Phan
Minh Mẫn giết cha, khóc nói: “Không ở trong cảnh bị hành hạ tra tấn bởi
một người say, người ta không thể hiểu đó là địa ngục”. Một đêm không ngủ,
chị viết thư gửi cho báo, xin cho em Mẫn đừng chết. Chị khóc trên trang
giấy. Nước mắt của một gia đình (đúng hơn là của chị và những đứa con) rơi
suốt 20 năm, có lẽ phải nhiều bằng cả một dòng sông nặng nhọc gom lại...
(Tuổi Trẻ 23-7-2010)
§ Bé 9 tháng tuổi bị
mẹ đánh dã man, (Đồng Tháp, Tuổi Trẻ 19/09/2010)
§ Chém chết chồng
bằng búa bổ củi (Cần Thơ, Tiền
Phong 21/09/2010)
Đâu là nguyên nhân của những tình
trạng này?
i) Hiện tượng thiếu sân chơi lành
mạnh.
Trẻ em thiếu sân
chơi lành mạnh, thậm chí không còn giờ chơi, vì học hành quá tải, mùa hè
không thể nào nghỉ ngơi, vui chơi các hoạt động tuổi thơ. Sân chơi không có
thì trẻ chỉ xem TV hoặc vào game online mà chơi. TV, máy computer là bạn
đồng hành của giới trẻ, nhưng TV và computer lại là con dao hai lưỡi.
Không có sân chơi thì:
§ Khi rảnh rỗi,
người trẻ xem ti vi nhiều nhất: Theo khảo sát 13
hoạt động giải trí của giới trẻ lúc rảnh rổi, tỷ lệ xem ti vi chiếm
nhiều nhất: Xem ti vi (96,8%), nghe nhạc (90,8%), đi chơi với bạn bè/người
yêu (85,4%), đọc sách (77,1%), chơi thể thao (60,9%), sử dụng Internet
(45%), tham gia các hoạt động xã hội (44%), chơi game (38,2%), uống rượu
bia (27,5%), đi xem phim, văn nghệ (25,5%), đến các trung tâm giải trí
(21,8%), tham gia các câu lạc bộ thể thao (20,3%), đánh bạc (3,3%).(Vietnamnet, Thứ Tư, 09/06/2010)
§ Khu vui chơi hoá
đất xây nhà: Từ năm 2000, Thủ
tướng đã giao Bộ VH-TT&DL “trủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên
quan và UBND các cấp xây dựng quy hoạch tổng thể và chính sách hỗ trợ, phát
triển các cơ sở văn hóa, vui chơi, giải trí cho trẻ em để trình Thủ tướng
Chính phủ”. Tuy nhiên, cho đến tháng 8- 2010, bộ này vẫn chưa thực hiện.
Tại phiên điều trần, Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh đã nhận “khuyết điểm”. Nguyên
nhân do bộ có quá nhiều việc mà “làm cái này thì quên cái khác”. Và ông
chia sẻ: hồi ông làm chủ tịch tỉnh “chưa thấy ai nói về việc xây dựng khu
vui chơi, giải trí cho trẻ em”. (Theo báo Tiền Phong 23/09/2010, Điều trần
về sân chơi cho trẻ em: Khu vui chơi hóa đất xây nhà)
Sân chơi không có, giới trẻ vào quán cà
phê, nơi có nhiều thứ mời mọc, đời sống xã hội thu hẹp vào các dịch vụ ăn
chơi.
II. PHÂN TÍCH VẤN ĐỀ
DƯỚI CÁI NHÌN GIÁO DỤC CON NGƯỜI TOÀN DIỆN
a) Chúng ta đang
sống trong một xã hội vô thần và duy vật: Các giá trị Tin Mừng bị gạt bỏ hoặc xem
thường. Muốn sống đức tin chúng ta tự lo lấy, gia đình giúp nhau sống đức
tin, nhức nhối nhất là giáo dục giới tính cho giới trẻ, vì theo thuyết duy
vật con người chỉ là một cơ thể của một loài vật nào đó. Đánh giá giới tính
dựa trên cơ thể con người, dựa trên tâm lý tình cảm.
§ Tình trạng các học sinh cá biệt làm
nhức nhối nhiều gia đình nhà trường và xã hội. Có những gia đình cha mẹ đều
là giáo viên, bác sĩ, ông nọ bà kia trong xã hội như cũng gặp rất nhiều khó
khăn trong việc giáo dục con cái, con cái hư đốn mà vô phương hoán cải.
Con người cần có
một lý tưởng và một niềm tin, đối với người có đức tin thì còn có những
giây phút cầu nguyện với Đấng Tối Cao để kín múc sức mạnh thiêng liêng để
chịu đựng và cứu giúp con cái hoặc giới trẻ, vì con người là một tuyệt tác
của TC, là một mầu nhiệm và mỗi cá nhân lại khác nhau.
b) Chủ thuyết tương đối và trào lưu
tục hóa đang lan rộng và len lỏi vào các giađình. Tương đối hóa mọi sự, cào bằng mọi sự
không thấy cái gì là quan trọng nhất trong đời sống để bảo vệ.
§ Có một người mẹ, chồng bị liệt,
sống ly thân có 2 người con trai, xây nhà lầu, mua vi tính cho con, khi con
ghiền game online, không cần gặp mẹ, chỉ gặp mẹ khi cần tiền. Bà đau khổ
tìm giải pháp cứu con mình thoát khỏi bệnh ghiền game online này?
Đây là một thử
thách cho các bậc cha mẹ. Ta có can đảm dám bỏ mọi sự để đồng hành với con
để cứu con cái mình không? Ta có dám đánh đổi mọi sự để cứu con cái mình
không?
c) “Giáo dục là công việc của con
tim” (Don Bosco).
Ta phải xác định
giáo dục là công việc của con tim chứ không phải của sư phạm, sách vở không
là cách thế giải quyết cho tất cả mọi sự, vấn đề là chúng ta phải sống thế
nào mới là vấn đề đích thực, giáo dục phải dựa trên nền tảng là con tim,
con tim sẽ dạy ta biết làm gì.
d) “Yêu con chưa đủ nhưng phải làm
sao cho chúng thấy rằng chúng được yêu” (Don Bosco).
Vì cha mẹ
chưa biết cách yêu, nên con cái trở thành cậu ấm cô chiêu, vì cách cưng
chiều vì cha mẹ đã cho con cái những điều sai trái, mà hậu quả của nó cha
mẹ là người phải gánh chịu trước tiên.
§ Có một người con đã về đòi bán căn
nhà cha mẹ đang ở, cha mẹ hỏi tại sao con bán căn nhà này thì cha mẹ ở đâu,
đứa con đã trả lời: “tại
sao ông bà sinh ra tôi”, thật là một nỗi đau nhức nhối.
Không phải tự nhiên
mà dẫn đến tình trạng này, mà nó có cả tiến trình dài, phương pháp giáo dục
sai lầm. Đời sống bận rộn quá nhiều mà người trẻ ngày nay không được chuẩn
bị để làm cha làm mẹ trong thời đại mới, con người ngày nay phải lo kiếm
sống, lo nhiều chuyện quá không có thời gian lo cho kiến thức để xây dựng
cho bản thân, cho gia đình.
e) Giáo dục không
thể thiếu tôn giáo: Xã hội liên tục
đổi thay nên giáo dục và con người cần phải thăng tiến không ngừng với cái
nhìn toàn diện cả về đời sống vật chất đến đời sống tinh thần, đời sống tri
thức đến đời sống tâm linh.
III. HỆ THỐNG GIÁO DỤC
DỰ PHÒNG CỦA DON BOSCO: GIÁO DỤC CON NGƯỜI TOÀN DIỆN
1. So sánh phương
pháp cưỡng bách và phương pháp dự phòng
a) Phương pháp cưỡng bách
- Nhấn mạnh đến luật lệ
- Kỷ luật áp dụng hình thức cưỡng
bức, ép buộc, dùng roi vọt
- Sự hiện diện của nhà giáo dục là
đứng kiểm soát, nghiêm nghị, đòi hỏi hiệu quả ngay
b) Phương pháp dự
phòng
- Nhấn mạnh đến tình thương, đón
nhận, tha thứ, kiên nhẫn, hy sinh, tận hiến làm cho người được giáo dục
thấy chúng được yêu thương bằng chính cuộc sống của người giáo dục, hoặc
cha mẹ. Ngày nay, cơ hội cha mẹ biểu lộ tình yêu của mình cho con cái quá
ít.
- Kỷ luật đòi hỏi sự tự giác, tự
nguyện của người được giáo dục.
- Sự hiện diện của nhà giáo dục thì
thân tình và đòi hỏi hiện diện liên tục, kiên nhẫn và cần nhiều thời gian
giải thích để tự ý thức.
2. Nền tảng của
phương pháp dự phòng
a) Tình yêu có lý
trí hướng dân không biên giới: Bắt nguồn từ con
tim Mục Tử Đức Giêsu: “Ta
biết các chiên ta, các chiên ta biết ta, ta tự hiến mình vì đoàn chiên” Người mục tử luôn sống bằng con
tim và tình yêu. 100 con chiên mất 1 con người mục tử đều biết.
Theo Đức Ái Kitô
giáo: “Tình thương thì tha
thứ tất cả, tin tưởng tất cả, hy vọng tất cả, chịu đựng tất cả” (1Cr 13,7). Cha mẹ dám bỏ tất
cả để đồng hành với con cái không? Không có phương thức nào bằng cách ở gần
bên con của mình, cùng chia sẻ và đồng hành với con.
“Yêu chưa đủ mà
còn làm sao cho chúng thấy rằng, chúng được yêu.” (Don Bosco)
“Yêu đi rồi bạn sẽ
biết phải làm gì.” (St.Augustino).
Tình yêu sẽ phát sinh sáng kiến, chẳng học sư phạm mà biết bao nhiêu cha mẹ
dạy con nên người, qua cách sống của cha mẹ đã để lại cho con những bài học
không thể nào xóa nhòa trong cuộc cuộc đời, hầu như nó là hành trang cho
con biết ứng xử, biết sống yêu thương, con biết xây dựng một gia đình mới.
Đừng nghĩ các khoa
sư phạm, các khoa tâm lý ngày nay là giải pháp hay để giải quyết mọi vấn đề
của cuộc sống hôn nhân. Ngày xưa thời Chúa Giêsu có ai hiểu gì về tâm lý
đâu mà Chúa đã đem lại niềm vui và hạnh phúc cho người khác. Mẹ Teresa
Calcutta có học gì đâu mà lời của Mẹ đã trở thành những lời vàng ngọc mà
các trường đại học mời đến thuyết trình.
Nhà Giáo Dục thiết
lập mối quan hệ dựa trên tình thương. Nhờ yêu thương mà nhà GD hy sinh cách
trọn vẹn và trung thành. Không ngẫu hứng, không nhất thời không tùy hoàn
cảnh. Yêu thương khiến cho
nhà GD trở nên người bạn và người thầy của người trẻ.“Có thân thiện thì mới
có tin tưởng, có tin tưởng thì mới có giáo dục.” (Don Bosco).
Cha mẹ có gần gũi
thì con cái mới tin tưởng và chia sẻ những tâm tư vui buồn của con cái. Con
cái có chia sẻ thì ta mới giáo dục được con cái.
b) Sống Lý trí là
lắng nghe và đối thoại: là biểu lộ sự tôn trọng sự tự do của
người trẻ, để người trẻ cởi mở, triển nở, tự tìm lấy con đường của mình
cách trưởng thành. Chứ cha mẹ không làm thay hay chèn ép con cái, làm sai
không biết xin lỗi mà dùng quyền áp đặt là mình đúng, con cái cảm thấy bị
xúc phạm và bất mãn. Bất công đã xảy ra ngay từ trong gia đình.
Nhiều gia đình
giáo dục kiểu phong kiến, áp đặt, làm cho con cái mặc cảm, đóng kín, con
cái không học được bài học sự khiêm nhường, bài học giới hạn của con người
dựa trên người cha. Như thế là làm hại con, không chuẩn bị cho con bài học
nền tảng sự giới hạn của con người. Giáo dục là cùng đồng hành, bước đi
cùng con, chứ không thay thế con. Giúp con biết đảm nhận trách nhiệm của
mình.
§ Một gia đình kỷ niệm 10 năm ngày
cưới, chiếu lại hình ảnh ban đầu mang thai đứa thứ nhất, ông bà đến thăm từ
bệnh viện, tắm cho con, khi đứa anh chập chững bước đi biết cầm cái tã của
em bỏ vào sọt rác, một hình ảnh thật đẹp, rất là ý nghĩa trong tình yêu mến
của anh em và lòng hiếu thảo đối với cha mẹ. Khi xem lại con cái không thể
nào bỏ gia đình được, vì họ không thể tìm được tình yêu nào như thế ở ngoài
xã hội.
Khoa giáo dục này
đặt nền tảng trên sự tự do được soi sáng và hướng dẫn con. Nên hành động
lắng nghe và đối thoại phải thân tình và liên tục để giúp người trẻ nhận
thức đúng đắn về sự thật và sự thiện mà chọn lựa và bước tới, giúp con phân
tích và nhận thức chịu trách nhiệm về công việc.
c) Yếu tố Tôn
giáo: là thánh hoá và
biến đổi con người nhờ bởi niềm tin mà người trẻ hướng tới điểm cao hơn
cuộc sống trần thế này, khi người trẻ biết rằng mai kia tôi sẽ chết sẽ phải
gặp Chúa và chịu phán xét. Phương pháp của Don Bosco mỗi tháng dọn
mình chuẩn bị tâm hồn chết lành, giúp người trẻ hiểu biết về Bốn Sự Sau.
Phải nhìn người
trẻ trong cả con người toàn diện: thể
lý - tinh thần - vật chất - thiêng liêng trong
bối cảnh lịch sử của cá nhân, gia đình và xã hội. Phải dùng các bí tích để
hoán cải tâm hồn con cái dù khi cha mẹ bất lực, giới hạn trước nhiều vấn đề
của con người, ân sủng của các bí tích sẽ giúp biến đổi con cái và thêm sức
mạnh cho cha mẹ.
Phẩm giá con người
chỉ có thể được đánh giá đúng mức và tròn đầy khi đối chiếu dưới ánh sáng
Tin Mừng, hướng về những giá trị vĩnh cửu, từ đó phẩm giá con người
mới được tôn trọng đúng mức và việc giáo dục con cái mới trở thành công
việc thiêng liêng.
Niềm tin vào sự
sống vĩnh cửu sẽ là động lực thúc đẩy con người vượt thắng những ngăn trở
của các giá trị trần thế, vượt lên trên đồng tiền, vượt lên những đam mê và
yếu đuối của con người.
Các Bí Tích, nhất
là Bí Tích Thánh Thể và Hoà Giải là nguồn ân sủng để Chúa nâng đỡ giúp
thánh hoá, biến đổi không chỉ người được giáo dục mà cả Nhà giáo dục.
3. Áp dụng phương
pháp dự phòng
a. Tạo môi trường
tốt: “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”
Môi trường tốt đó
là môi trường an toàn, luôn có sự hiện diện thân tình của Nhà Giáo Dục và
đề phòng những nguy cơ khiến các trẻ phạm tội. Lý do mà trẻ ghiền game
onlie hoặc phạm tội là không có sự hiện diện của cha mẹ hay Nhà Giáo Dục.
Môi trường đó là:
sân chơi, chỗ ở, chỗ học, bạn bè,…chuẩn bị cho con cái môi trường vui chơi,
quan hệ trong sáng, lành mạnh. Thí dụ: cha mẹ dặn dò các con khi tiếp khách
phải mở cửa phòng, tiếp khách có giờ giấc. Khi con cái chơi game đặt máy
tính nơi nhiều người qua lại, quay màn hình ra ngoài, phải biết con cái
chơi với ai, chơi ở đâu…
Như vậy, đòi hỏi
Nhà Giáo Dục hay cha mẹ phải đầu tư thời gian, tâm trí và vật chất cho việc
tạo lập “môi trường an toàn và thân thiện” này. Làm cha làm mẹ phải biết
“sốt ruột” khi vắng bóng con cái, sốt ruột là biểu lộ trách nhiệm của mình
trên con cái, đó là biểu lộ sự trưởng thành trong tình yêu, trong đời sống
gia đình.
Tạo một môi trường
tốt cho con cái và người trẻ là thành công được một nửa.
b. Sự hiện diện của
nhà giáo dục như một người cha, người mẹ, người thầy, người bạn.
Hiện diện là
thường xuyên ở với con cái, vui tươi, sinh động và thân tình không để cho
trẻ ở một mình. Cha mẹ ra khỏi nhà sau cùng và về nhà trước khi con về. Cha
mẹ hiện diện trong các cuộc vui và sự kiện đặc biệt của con mình, con chiến
thắng biết chúc mừng, con thất bại biết an ủi. Tạo điều kiện thuận lợi để
con cái tiếp đón bạn bè trong gia đình. Hiện diện thường xuyên của cha mẹ
làm giảm bớt sai lỗi của con cái.
Tạo bầu khí gia
đình và tín nhiệm con cái. Không biểu lộ thái độ điều tra hay rình rập thay
vào đó là thái độ lắng nghe, ân cần và nhân hậu, tránh lên án chỉ trích con
cái, chỉ bảo cặn kẽ và hướng dẫn cách kiên nhẫn (vì trẻ mau quên). Không
đòi hỏi hay vặn hỏi con cái quá mức cần thiết hay quá khả năng của con
mình, biết gợi chuyện với trẻ về những sở thích của trẻ, quan tâm đến những
điều mà trẻ đang cần, đang thiếu. “Hãy
thích những gì trẻ thích rồi trẻ sẽ thích những gì mình muốn” (Don Bosco).
Không chỉ nghe trẻ nói mà còn chia sẻ với trẻ những ưu tư, lo lắng và những
vấn đề của đời sống gia đình (tuỳ theo lứa tuổi của chúng). Tập cho trẻ
biết suy nghĩ và đảm nhận trách nhiệm, phải kiên nhẫn trước những câu hỏi
của trẻ và nhẫn nại trả lời. Gương sáng của cha mẹ là những bài học giá trị
và tạo thêm uy lực cho cha mẹ trong việc dạy dỗ con cái.
c. Đôi lời về hình
phạt.
Con em được dạy
bảo trước về kỷ luật thì sẽ không mất tinh thần, khi có những sai phạm và
khi cha mẹ biết được lỗi của mình các em sẽ không buồn bực vì lời nhận xét,
hoặc vì bị đe dọa một hình phạt, hoặc bị sửa phạt. Bởi vì sửa phạt luôn bao
gồm một sự cảnh cáo thân tình và cảnh cáo đề phòng trước, để các em suy
nghĩ, và như vậy thường chiếm được trái tim của các em. Vấn đề là làm cho
trẻ hiểu chứ không phải làm cho trẻ sợ, sợ không phải là giải pháp tốt
trong giáo dục, hình phạt giúp cho trẻ hiểu và sửa mới là giáo dục, cần
giải thích để trẻ hiểu và tin tưởng. Khi các em đã hiểu được sự cần thiết
của việc sửa phạt và chính các em sẽ xin được sửa phạt.
Mục đích của kỷ
luật là hợp tác chứ không ép buộc. Hợp tác có nghĩa là con cái sẽ làm theo
một khi nó đã hiểu chuyện đó là đúng và tự nó cảm thấy nên làm. Kỷ luật
không nên mang lại cảm giác nặng nề cho cả con cái lẫn cha mẹ.
Không nên sửa phạt
con khi mình nóng giận, vì “giận mất khôn”. Đàng khác, sự nóng giận khi sửa
phạt dễ là cái cớ để trẻ chối từ lời dạy bảo.
Sống giữa trẻ, Nhà
giáo dục phải tìm cách làm cho chúng yêu mến mình. Khi đó, tỏ mặt không vui
đối với một em, sẽ là một hình phạt rồi. Và đó là một hình phạt khuyến
khích sự đua tranh, khích lệ, chớ không làm cho các em ra người hèn. Những
lời khen khi các em đạt được kết quả tốt, những lời quở trách khi các em
biếng nhác, đó đã là thưởng và phạt.
Trừ những ngoại lệ
rất ít có, không bao giờ nên phạt hoặc sửa dạy nơi công chúng, nhưng phải
làm ở nơi riêng, xa các em khác. Chúng ta cũng phải hết sức khôn ngoan và
kiên nhẫn chờ cho lý trí và đức tin của các em soi sáng, hầu nhận ra lầm
lỗi của mình.
Chúng ta không nên
mất niềm hy vọng nơi trẻ, khi nhìn trẻ không nên nhìn vào khuyết điểm, tội
lỗi, giới hạn của trẻ mà hãy nhìn vào những tích cực, những điều tốt nơi
trẻ để nối mối tương quan với trẻ và từ đó khích lệ trẻ vươn lên, và ta
cũng có niềm hy vọng nơi trẻ, tất cả được phát xuất từ niềm tin và tình yêu
chân chính từ người Mục Tử là Chúa Giêsu mà ta phải học và kín múc lấy và
cũng là nơi mà ta đón nhận sức mạnh làm điểm tựa cho đời sống của bậc làm
cha mẹ và các Nhà Giáo Dục.
Con người là một
mầu nhiệm, là tuyệt tác mà Thiên Chúa sáng tạo, Ngài đã chia sẻ công trình
sáng tạo đó cho con người, con cái chính là hồng ân, là quà tặng tuyệt vời
của TC ban tặng cho bậc làm cha mẹ. Giáo dục con cái nên người hữu ích cho
gia đình, xã hội và Giáo Hội là trọng trách và là sứ mạng của cha mẹ. Trong môi trường gia đình, cha mẹ là Nhà Giáo
Dục, là người Mục Tử đầu tiên của con cái. Những thách đố mới của thời đại
trong việc giáo dục con cái cũng đang bóp nát con tim, khối óc của cha mẹ.
Nhưng cho dù vấn đề giáo dục con cái có khó khăn đến đâu, chúng ta cũng
không rơi vào tuyệt vọng. Vì với niềm tin vào Thiên Chúa, chúng ta đã có
một nguồn sức mạnh thiêng liêng để kín múc. Chính cuộc sống, cái chết và sự
Phục Sinh của Chúa Giêsu Kitô là nơi mà chúng ta kín múc sẽ đem lại cho
chúng ta niềm bình an và hy vọng. Vì chìa khóa để mở cửa cõi lòng là sự
thân thiện, bài thuốc để chinh phục cõi lòng chính là tình yêu.
AP. Mặc Trầm Cung tường trình.
|
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét